Publicatie “ Kunst op Haagse scholen ” Tekst: Jaqueline van Ouwerkerk en Lonneke Bär. Fotografie: Jeannette Schols en Jeroen Wandemaker. Uitgave Kunst en bedrijf, Amsterdam en Stroom hcbk, Den Haag.

Frank Halmans / Openbare Basisschool Anne Frank

Maquette van de werkelijkheid

Basisschool Anne Frank ligt op een soort eilandje midden in een woonwijk. Het was de bedoeling dat het schoolgebouw omringd zou worden door water en alleen toegankelijk via twee bruggen. Wegens geldgebrek is dit niet gerealiseerd. Nu ligt tussen de school en de straat een groot plein waar ouders hun kinderen kunnen opwachten en de leerlingen na schooltijd kunnen spelen. Het is een open ruimte zonder hek, zodat het voor iedereen toegankelijk is. De school wilde op dit plein een eigenzinnig ruimtelijk kunstwerk.

Kunstenaar Frank Halmans kreeg de opdracht om een werk te maken voor dit ontsluitingsgebied van de school, dat de kwaliteit van de ruimte en de bruikbaarheid ervan versterkt en karakteriseert. Tevens moest het de toegankelijkheid enerzijds (het uitnodigende gebaar) en de ontoegankelijkheid anderzijds (de afsluitbaarheid van het 'eigen schoolerf') benadrukken, Halmans werd onder meer gekozen vanwege zijn gebruik van details. Met name kleine kinderen hebben hier oog voor. De school wilde dat het werk juist voor hen geschikt zou zijn. Verder was de school onder de indruk van de manier waarop Halmans' werken door hun omgeving te gebruiken zijn. "Zijn werken zijn geen statische op zichzelf staande objecten, maar worden onderdeel van hun omgeving. Doordat hij mensen bij het werk betrekt en ze laat spelen met dit werk, krijgt de plaats waar het staat een ander, kenmerkend karakter," aldus een woordvoerder van de Anne Frankschool. Halmans maakte een bronzen tafel omringd door vier betonnen hoekbanken. Op de tafel is het schoolgebouw en het omliggende landschap in relief, compleet met verdiepte wegen en bomen, in het klein weergegeven. Hierdoor is de tafel een maquette van de omringende werkelijkheid geworden, een soort miniatuurlandschap dat de fantasie van kinderen moet prikkelen. Deze bronzen speeltafel nodigt uit om lekker mee te rotzooien, om erop te klimmen of met autootjes en poppen op te spelen. En terwijl de kinderen zich vermaken, kunnen de ouders praten en toezicht houden terwijl ze wachten op hun oudere kroost. Het is zowel een ontmoetingsplek met een sociale functie - het is immers voor iedereen toegankelijk - als een speelplek voor de jongste kinderen geworden. De ouders maken inderdaad intensief gebruik van de banken doordat ze vlakbij de ingang van de school onder de hoge bomen staan. Tijdens het wachten spelen de kinderen met, onder of op de tafel. Soms worden kinderen door de ouders teruggefloten; het is even wennen voor sommige ouders dat dit een kunstwerk is dat gebruikt mag worden. Oudere kinderen vinden het werk niet interessant genoeg om ermee te spelen en gaan liever voetballen of knikkeren.

Halmans: "Mijn interesse ligt in overgangsruimten en verzamelplekken zoals vensterbanken en wathtruimten. Maar ook in overgangsrituelen, zoals het vegen van voeten bij binnenkomst en het controleren van het uiterlijk voor vertrek. Daarnaast ben ik geinteresseerd in toepassingen die een functioneel karakter hebben en waarbij meerdere functies op een locatie gecombineerd kunnen worden. "Deze kunstopdracht sluit goed aan bij de denkwijze van de kunstenaar. Het overgangsritueel van school naar huis en andersom wordt door de tafel geintensiveerd en tegelijkertijd heeft het werk meerdere functies zoals spelen, wachten, praten en blijkt het in de praktijk te werken als een druk gebruikte ontmoetingsplek.