Celesta Lente, Lucasx #3, 2005.

(BE)GELEIDEN Frank Halmans in Den Dolder

Het nieuwe stiltecentrum van de Willem Arntz Hoeve in Den Dolder is een klein paviljoen, dat een beetje verscholen achter grote gebouwen tussen de begroeiing ligt. De belangrijkste toegang is een kronkelig pad van klinkers gelegen langs een bosrand. Een belangrijke voorwaarde bij de kunstopdracht voor het stiltecentrum was dan ook dat het kunstwerk het gebouwtje vanaf de weg beter zichtbaar zou maken. Verder wilde de commissie dat de klok van de vroegere kapel een rol kreeg in het werk. Deze klok, die dienst doet als oproep voor diensten en bijeenkomsten, hangt tegenwoordig buiten aan een paal en wordt elektrisch bediend vanuit het stiltecentrum. In het complex van de Willem Arntz Hoeve verblijven psychiatrische patienten voor korte of langere tijd. De geestelijke zorg die hen geboden wordt is in de loop van de tijd verschoven van christelijke naar meer algemeen geestelijke bijstand. In de toekomst zullen ook steeds meer allochtonen op de Hoeve verblijven. Kunstenaar Frank Halmans koos daarom in zijn werk voor het stiltecentrum universele beelden, die de clienten van de Willem Arntz Hoeve zelf gebruiken om hun levenssituatie en problemen onder woorden te brengen. Vaak zijn dit bekende maar aansprekende cliches zoals tegen een muur aanlopen, of in de knoop zitten. Halmans maakte een kleinschalig werk met bescheiden kleuren, dat echter wel in je hoofd blijft hangen en heel meditatief werkt. Een warmgeel gekleurde rail langs het toegangspad leidt de bezoekers naar het stiltecentrum. De rail is laag, op heuphoogte zodat hij niet als een hek of barriere aanvoelt, en volgt de bochten van het pad. Je kunt er met je hand langs glijden of er even tegenaan leunen. Onderweg maakt de railing een korte aftakking, die al snel doodloopt, en raakt in de knoop. Verderop verdwijnt hij even onder de grond. Niet alleen de rail zelf bevat zo allerlei symbolische associaties. Op diverse plaatsen op de rail zijn maquette-achtige miniaturen geplaatst, als aandachtspunten tijdens de weg. Zo kom je een donkere tunnel tegen en een bakstenen muur waar de rail tegenaan loopt maar toch weer doorheen komt, een deur (is hij open of gesloten?) en een klein omheind tuintje waar tere groene spruiten uit de aarde omhoog komen. De opvolging van symbolen verwijst naar de christelijke kruiswegstaties. Aan het eind loopt de rail verticaal uit tot een kleine tuit onder de kapelklok, terwijl hij aan het begin de vorm van een grote klankbeker heeft. De rail 'geleidt' het geluid van de klok naar de klankbeker, die dit als het ware versterkt en uitzendt naar het hele complex. De gele lijn schemert tussen de bomen door en geeft zo het stiltecentrum een duidelijker markering. Halmans werk kreeg de titel Geleiding/Begeleiding. Frank Halmans (Heerlen, 1963) maakt ruimtelijk werk dat een duidelijke relatie met de omgeving aangaat en waarin architectuur, meubilair en interieur een grote rol spelen. Hij zoekt daarbij naar de grens tussen het openbare en het intiem huiselijke. Vaak gebruikt hij alledaagse voorwerpen, maar op een manier die de fantasie prikkelt. De voorwerpen zijn niet langer op hun vertrouwde manier functioneel. Halmans is gefascineerd door het subtiele grensgebied tussen waken en slapen, de vrijheid die je gedachtenwereld, herinneringen en associaties bieden, los van logica en natuurwetten. De absurde en poetische beelden die dit oplevert komen ook in het werk voor de Willem Arntz Hoeve terug.