'Frank Halmans'

Beeldend kunstenaar Frank Halmans heeft de middeleeuwse kapel van het Centraal Museum in Utrecht omgebouwd tot een motel. Een persoonlijk motel met acht kamers die thematisch zijn ingericht met zijn werken. Er is een kamer voor kruimeldieven, een flatkamer met flats, een logeerkamer, een boekenkamer, een tekeningenkamer en de kamer 'Insula Dei'. Kamers vol met beelden die verwijzen naar herinneren en beleven. 'Intussen/Meanwhile' is de titel van deze tijdelijke verblijfplaats voor de werken.

Frank Halmans (Heerlen 1963) maakt onpersoonlijke dingen als stofzuigers en kruimeldieven bewoonbaar en beleefbaar. Hij bouwt een stofzuiger om tot een miniatuurflat zodat het opgezogen stof in de appartementen neerdaalt. Kruimeldieven worden (ontwerpen voor) woningen en krijgen namen als 'Black & Decker HC300' (2008) en 'Tomado 917' (2008). De stofzuiger als woning of de woning als stofzuiger. Dat je in een stofzuiger of in een rijtje uitgeholde boeken kunt wonen, wordt aanschouwelijk gemaakt door het (miniatuur-) huis te bouwen of door de binnenkant van het rijtje boeken te voorzien van trappen, ramen en deuren. Wat letterlijk is, wordt figuurlijk en andersom. Dit is mooi te zien in de Slaapkamer waar vier kleine bedjes op een groot bed geplaatst zijn, zodat de kleintjes knus naast elkaar in het grote bed logeren.
De beelden van Frank Halmans gaan over herinneren, koesteren wat je lief is, bewonen, beleven en herleven. De installatie 'Intussen/Meanwhile' is doortrokken van deze uigangspunten die een gevoel van nostalgie dicht benaderen. Maar de lullige boekjes op het houten planchet blijken geen boeken maar een ontwerp voor een woning, de huiskamer van 'Hotel Transvaal' (2008) met tafel, stoelen, lampen en schilderijen is een compilatie van verschillende beelden die aan elkaar gemonteerd zijn. De rechthoekige witte tafel bestaat in het midden uit twee ronde tafels, stoelen zijn in elkaar geplaatst, de lamp is samengesteld uit onderdelen van meerdere lampen. Zo lopen herinneringen door elkaar heen. Halmans speelt met dingen en ideeën. Hij maakt gebruik van alledaagse voorwerpen die hij vindt, zelf maakt of op rommelmarkten te koop zijn en plaatst ze in een context die ze een andere betekenis geeft. De spullen uit de uitdragerij worden getransformeerd tot persoonlijke herinneringsbeelden. En alles is tijdelijk, want zoals een motel een tijdelijke verblijfplaats voor de vermoeide reiziger is, zo is het motel van Frank Halmans kortstondig geplaatst in het Centraal Museum. En is dat motel de tijdelijke verblijfplaats voor de werken die in een volgende tentoonstelling in een andere context zijn terug te vinden. De kunstenaar trekt verder en al reizend voegt hij nieuwe beelden en nieuwe indrukken aan zijn oeuvre toe.

Nederlandse kunsthistorische traditie

De kamer 'Insula Dei/ Eiland van God (2004) is zo'n voorbeeld. Oorspronkelijk op de vloer geplaatst, is het nu een onbereikbare en alleen van een afstand zichtbare tweede verdieping van het motel geworden. Ouderwetse schemerlampen met stoffen kappen, een houten bankje met een kussen en een glas water staan dicht op elkaar als in een bijna dichtgegroeide tuin. De kappen zijn voorzien van groene florale motieven, zodat de associatie met gebladerte voor de hand ligt. Het geheel staat op een Perzisch tapijt met eveneens florale motieven. De kamer zou zo uit een kringloopwinkel kunnen komen. Hoewel de gebruikte spullen niet direct associaties met een bos of tuin oproepen, doen de decoraties en motieven dat wel. De motieven in het tapijt verwijzen zelfs naar de paradijstuin. De lampen verlichten niet alleen de tuin en de bezoeker, maar vormen in de context van het werk een metafoor voor spirituele verlichting. 'Dit werk lijkt de wegwijzer voor een reis naar het eiland van god waaraan we kunnen deelnemen als we net zo weinig kapsones hebben als een sukkelige schemerlamp in een onaanzienlijk interieur', schreef Philip Peters over dit werk in Kunstbeeld 7/8 uit 2005. 'In het paradijs zijn dualiteiten opgegeven en bestaat geen 'goede smaak': iedere lamp die kan branden is gelijkwaardig aan alle andere. Met dit werk voegt Frank Halmans zich in een oude Nederlandse kunsthistorische traditie van didactiek en moraliteit'.
De 'Kast Syb'(2004) tenslotte, is een kast vol herinneringen: de ballast van het leven. Met dekens, boeken, voedsel, serviesgoed en toiletartikelen is het een voorwerp dat lijkt op een uit zijn krachten gegroeide koffer die de kunstenaar zou kunnen meenemen op zijn reizen. Of die hem opwacht bij thuiskomst: Vol met warmte, genegenheid en herinneringen zich aandienend als liefhebbende vriend.

Piet Augustijn in 'Beelden' 02 # 2010, no. 50.