'Surreele werelden'

Artikel op de website Galeries.nl. Februari 2014 over het Sad Machines. Tekst Anneke Wolfswinkel.

Marcel Duchamp deed het als eerste, precies honderd jaar geleden: een alledaags ding op een sokkel zetten en besluiten dat dat kunst was.
Een urinoir bijvoorbeeld, of een flessenrek. Een fietswiel op een kruk. Met deze 'ready-mades' ontketende hij een revolutie in de kunstwereld. Sinds Duchamp kan alles, werkelijk álles, kunst zijn, gewoon omdat een kunstenaar bepaalt dat het kunst is.
Frank Halmans gebruikt ook graag gebruiksvoorwerpen in zijn werk. Met een groot gevoel voor effect kan hij bijvoorbeeld een paar kinderbedjes zó op elkaar stapelen dat er een enorme melancholie uit spreekt. Een soort heimwee. Of hij zet een paar boeken op een rijtje – bij voorkeur van die streekromans met stofomslag, die op boekenmarkten altijd zo treurig overblijven – en snijdt daar ramen in, en een deur, zodat je er dwars doorheen kan kijken. Een huisje voor je gedachten. Als je deze drie wekkers bij elkaar ziet, en je ziet de titel 'Sad Machines', zie je ineens wat je nooit eerder zag, hoe vaak je het ding ook opwond: ze hebben een gezichtje. Drie treurige gezichtjes, met droeve oogjes en pruilende mondjes. Even denk je nog dat hij iets bewerkt heeft, maar nee: zo zien die dingen eruit, allemaal. Het effect is wederom groot, én grappig.
Maar als je nou zelf die drie oude wekkers van zolder haalt, en ze precis zoals de Sad Machines op je nachtkastje bij elkaar zet? Heb je dan ook een kunstwerk gemaakt? Nee, want jij bent Frank Halmans niet, en jouw wekkers staan niet op een mooi sokkeltje in het Centraal Museum in Utrecht. Dat is nou het subtiele verschil tussen een zielloos ding en een ready-made.

De wekkers maken deel uit van de expositie 'Surreële werelden' in het Centraal Museum in Utrecht, die gisteren is geopend. Een grote thema-expositie met werk van o.a. Marcel Duchamp, Max Ernst, Constant, Paul Klemann, Aernout Mik, Maria Roosen, René Daniëls, Frans Franciscus en nog heel veel meer.

© Copyright 2014: Anneke van Wolfswinkel.